FLUTD โรคทางเดินปัสสาวะในแมว ที่ทาสแมวต้องระวัง

โรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมว เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในน้องแมวเลี้ยงระบบปิดที่เครียด อ้วน หรือน้ำดื่มไม่เพียงพอ โรคนี้ส่งผลกระทบโดยตรงต่อกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ ทำให้แมวมีอาการฉี่ผิดปกติ ซึ่งถ้าปล่อยทิ้งไว้นาน อาจอันตรายถึงชีวิตได้

FLUTD คืออะไร?

โรคทางเดินปัสสาวะในแมว หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า FLUTD (Feline Lower Urinary Tract Disease) เป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยมาก โดยเฉพาะในแมวที่เลี้ยงระบบปิด ไม่ค่อยขยับตัว ดื่มน้ำน้อย หรือมีภาวะเครียดสะสม โรค FLUTD ไม่ได้หมายถึงโรคเดียว แต่เป็นกลุ่มของอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง ทั้งกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ ซึ่งทำให้แมวมีอาการปัสสาวะลำบากหรือผิดปกติไปจากเดิม

แมวที่เป็น FLUTD มักเริ่มต้นจากการดื่มน้ำน้อย ทำให้ปัสสาวะมีความเข้มข้นสูงจนเกิดการตกตะกอนของผลึกและก่อเป็นก้อนนิ่ว เมื่อมีนิ่วหรือผลึกเหล่านี้สะสมในกระเพาะปัสสาวะของน้อง ก็จะระคายเคืองเยื่อบุและทำให้เกิดการอักเสบ ส่งผลให้แมวรู้สึกเจ็บปวดเวลาเบ่งฉี่ 

หลายครั้งที่ผู้ปกครองสังเกตเห็นว่าแมวเข้ากระบะทรายบ่อยขึ้น แต่ปริมาณปัสสาวะที่ออกมาน้อยมาก หรือบางครั้งไม่มีเลย และหากมีการอุดตันของท่อปัสสาวะโดยเฉพาะในแมวเพศผู้ อาการนี้จะยิ่งอันตราย เพราะอาจทำให้ปัสสาวะไม่สามารถขับออกมาได้เลย จนเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันและอาจเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

สาเหตุของ FLUTD ในแมว

โรคนี้เกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน เช่น

• การดื่มน้ำน้อย ทำให้ปัสสาวะข้น เกิดผลึกหรือนิ่วได้ง่าย
• ความเครียด เช่น การย้ายบ้านใหม่ แปลกกลิ่น หรือสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม
• ภาวะอ้วน ทำให้ระบบเผาผลาญผิดปกติ
• อาหาร โดยเฉพาะอาหารที่มีแร่ธาตุบางชนิด (แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส) สูงเกินไป
• การติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งพบได้บ่อยในแมวสูงอายุ

อาการของแมวที่เป็น FLUTD

ผู้ปกครองสามารถสังเกตอาการได้ดังนี้

• ฉี่บ่อย แต่ครั้งละเล็กน้อย
• ใช้เวลานานในกระบะทราย หรือเข้าไปนั่งบ่อยแต่ไม่มีฉี่ออกมา
• ฉี่ลำบาก ร้องเจ็บเวลาเบ่ง
• ฉี่มีเลือดปน
• ฉี่ผิดที่ (ฉี่นอกกระบะ ทั้งที่ปกติไม่เคยทำ)
• เลียบริเวณอวัยวะเพศบ่อย
• ซึม เบื่ออาหาร หากมีการอุดตันรุนแรงอาจอาเจียนและอันตรายถึงชีวิต
  

*กรณีอุดตันทางเดินปัสสาวะในแมวเพศผู้ ถือเป็นภาวะฉุกเฉิน ควรรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันที

การวินิจฉัย

สัตวแพทย์จะตรวจโดยใช้หลายวิธี เช่น

• ตรวจร่างกาย คลำกระเพาะปัสสาวะ
• ตรวจปัสสาวะ (Urinalysis) เพื่อหาค่า pH ผลึก เลือด หรือการติดเชื้อ
• เอกซเรย์หรืออัลตราซาวด์ เพื่อหานิ่วหรือการอุดตัน
• ตรวจเลือดในกรณีที่สงสัยไตได้รับผลกระทบ
  

การรักษา FLUTD

การรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุ เช่น

• ให้น้ำเกลือและยาแก้ปวด สำหรับช่วยบรรเทาอาการ
• ยาปฏิชีวนะ หากพบการติดเชื้อ
• การสวนปัสสาวะและใส่สายสวน ในกรณีอุดตัน
• การผ่าตัด หากมีนิ่วขนาดใหญ่หรือเกิดการอุดตันซ้ำบ่อย
  
• ควบคุมอาหาร โดยใช้อาหารสูตรเฉพาะสำหรับแมวที่มีปัญหาทางเดินปัสสาวะ
  

การป้องกัน FLUTD

สำหรับการป้องกันโรค FLUTD ผู้ปกครองสามารถเริ่มต้นได้จากเรื่องง่าย ๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น จัดเตรียมน้ำสะอาดให้เพียงพอในหลายจุดภายในบ้าน หรือใช้เครื่องให้น้ำพุแมวเพื่อกระตุ้นให้น้องแมวกินน้ำมากขึ้น เลือกอาหารที่เหมาะสมกับสุขภาพของน้องและปรึกษาสัตวแพทย์หากแมวมีความเสี่ยงต่อโรคทางเดินปัสสาวะ ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ลดความเครียดโดยการจัดพื้นที่ที่เป็นมิตรกับแมว เช่น มุมสงบ ที่หลบซ่อน และกระบะทรายที่สะอาดและเพียงพอต่อจำนวนแมวในบ้าน

สรุป

FLUTD โรคทางเดินปัสสาวะในแมว เป็นโรคที่พบได้บ่อยและอาจเป็นอันตรายร้ายแรงหากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที ผู้ปกครองควรสังเกตพฤติกรรมการเข้ากระบะทรายของน้องเป็นประจำ หากพบว่าน้องแมวมีอาการปัสสาวะผิดปกติ หรือร้องเจ็บ ควรรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันที การป้องกันที่ดีที่สุดคือการดูแลเรื่องอาหาร น้ำดื่ม ความเครียด และการตรวจสุขภาพประจำ